Максат:
1) сүзтөркеме буларак исем турындаүткәннәрненыгы-ту, системалаштыру;
2) бәйләнешле сөйләм телен үстерү; укучыларның белем дәрәҗәсен тикшерү;
3) игътибарлылык, җитезлек, активлыксыйфатлары, татар теленә мәхәббәт тәрбияләү.
Материал: дәреслек, “Мәгариф” журналлары,“Ачык дәрес” газе-талары.
Җиһазлау: рәсемнәр, таблицалар, перфокарта, карточка.
Дәрес тибы: сәяхәт дәрес.
Метод һәм алымнар: укытучы сүзе, әңгәмә, кроссвордлар чишү, тест.
Дәресбарышы.
I. Актуальләштерү.Исәнләшү.З.Минһаҗеваның “Тылсымлы сүзләр” җыры яңгырый.
- Балалар,әйдәгез дәресебезне тылсымлы сүзләр белән башлыйк. Кунаклар белән исәнләшик.
1) Өйэшенеңдөреслегентикшерү.
2) Матур язу күнегүләре.
3) Дәреснеңтемасыһәммаксатыбеләнтаныштыру.
- Без бүгенге дәрестә сәяхәткә чыгарбыз. Ә кая икәнен хәзер бергәләп билгелибез. Каршыгызда бер кроссворд бар.Чишеп карыйк, әйдәгез!
|
|
и |
с |
е |
м |
|
|
||||||
|
|
у |
р |
т |
а |
к |
л |
ы |
к |
|
|||
|
|
д |
ә |
р |
е |
с |
|
||||||
|
н |
ә |
р |
с |
ә |
|
|||||||
|
|
я |
л |
г |
ы |
з |
л |
ы |
к |
||||
|
К |
и |
л |
е |
ш |
|
|||||||
1. Кем? Нәрсә? сорауларына җавап булып килүче сүзләр.
2. Кыз, малай, авыл, елга сүзләре исемнең кайсы төркеменә керә?
3. Без үзебезгә кирәкле белемнәрне кайда, кайчан алабыз?
4. Исемнең соравы.
5. Әсәй, Әминә, Сания, Стәрле-болар нинди исемнәр?
6. Исем нәрсәләр белән төрләнә?
- Уртада нинди сүз килеп чыкты? Димәк, без “Елга” тукталы-шында.Аны кичәр өчен сорауларга җавап бирергә кирәк булыр.
Ә “Стәрле” нинди сүз ул? Нәрсәне белдерә? Стәрле елгасы турында нәрсәләр әйтә аласыз? Куркынычсызлык кагыйдәләрен дә искә төшереп китик әле!Тагын нинди елга исемнәре беләсез?
- ...
- Менә монда нинди елга исемнәрен дөрес язмаганнар икән?
- Димәк, без бүген нинди тема буенча эшләячәкбез икән?
- Исем.
- Әйе, “Исем” патшалыгына сәяхәткә чыгачакбыз.Исем турында белгәннәрне искә төшереп, кабатлап китәрбез.Сәяхәт вакы-тында төрле тукталышларда булырга туры килер.
II. Белем һәм күнекмәләр формалаштыру.
II тукталыш -“Урман”
1. Беренче тукталыш –“Урман тукталышы”. “Урман” аша юлны дәвам итәр өчен “Исемне тап” уены уйнап алабыз. Мин ши-гырь укыйм, сез исемнәрне табыгыз.
а)Коймага кунган да песнәк
Җилләрдән күзен алмый.
Язга тагын ничә көн бар
Күңелдән шуны саный.
б) Кышның җиле песнәкнең дә
Башыннан сыйпамакчы...
Кулын гына сузган иде
Песнәк урманга очты.
в) Алъяпкычын бәйләгән дә,
Сызганып ике җиңен,
Итне вак-вак итеп турый
Почмакта әни минем.
2. Хәзер исем турында билгеләмәне әйтеп китегез инде. Нинди сүзләргә без исем дип әйтәбез?
- Нинди исемнәр була?
- Нинди исемнәр уртаклык исемнәр дип атала?
- Нинди исемнәр ялгызлык исемнәр дип атала? Алар җөмләдә ничек язылалар?
- Исем җөмләдә нинди җөмлә кисәге булып килә?
- Исем нәрсәләр белән төрләнә.
3. III тукталыш –“Тау”.
- Бу тауга күтәрелер өчен килешләрне кабатлап китәргә кирәк. Мин төрле килештәге исемнәрне әйтермен, ә сез перфокарта-ларда билгели барырсыз, аннары тикшерербез.
|
|
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
10 |
11 |
12 |
|
Б.к |
|
. |
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
И.к |
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
. |
|
|
|
Ю.к |
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
Т.к |
. |
|
|
|
|
|
. |
|
. |
|
|
|
|
Ч.к |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
У-в.к |
|
|
. |
|
|
|
|
. |
|
|
|
. |
2.Алма
3.Болында
4.Куянга
5.Чиләк
6.Җирнең
7.кибеттән
8.комда
9.кулны
10.көзгенең
11.мәктәпкә
12.идәндә
|
|
Сораулар |
|
1 |
Бу баш кырда үсә. (башак,) |
|
2 |
Бу башны башка киеп йөриләр, (башлык) |
|
3 |
Ә бу башны аякка кияләр, (оекбаш) |
|
4 |
Бу баш Камыршада түгел, ә кемдә? (Батырша) |
|
5 |
Бу баш кояш баю ягында, (көнбатыш). |
|
6 |
Бу баш белән башны ваталар, (башваткыч). |
|
7 |
Бу баш кояшка карый, (көнбагыш). |
|
8 |
Бу баш синең белән бер сыйныфта укый. (сабакташ). |
|
Б |
А |
Ш |
|
|
|
|
|
|
Б |
А |
Ш |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Б |
А |
Ш |
|
|
|
Б |
А |
|
|
|
Ш |
|
|
|
|
|
|
Б |
А |
|
|
Ш |
|
Б |
А |
Ш |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Б |
А |
|
|
Ш |
|
|
|
Б |
|
|
|
А |
Ш |
|
|
|
|
|
н |
|
|
|
|
Н |
|
|
|
|
|
|
Н |
|
|
|
|
|
Н |
|
|
|
|
|
н |
|
к |
|
|
|
||
|
к |
|
|
|
|
|
|
к |
|
|
|
|
|
|
к |
|
|
|
|
|
|
к |
|
|
|
|
|